Historia budynków Parlamentu brytyjskiego i samego Parlamentu...wspomnienia wlasne o Londynie

HISTORIA BUDYNKÓW PARLAMENTU BRYTYJSKIEGO I SAMEGO PARLAMENTU BRYTYJSKIEGO.
GOTYCKA FANTAZJA NA LOŃDYNSKIM NIEBIE.
Pałac Westminsterski to inna nazwa dla budynków parlamentu brytyjskiego. Budynek ten obok wielkich piramid, Taj Mahal czy wieży Eiffla jest jednym z najbardziej znanych i natychmiast rozpoznawanych budynków na świecie. Pałac Westminsterski charakteryzuje się malowniczymi wieżyczkami tonącymi w chmurach, które tworzą swoistą fantazję gotycką na londyńskim niebie.
Melodia z zegara Big Ben obiega cały glob. Jest to najbardziej rozpoznawalny zegar na świecie. Pałac Westminsterski to nie tylko budynek ale też i historia, która jego dotyczy i która ciągle się toczy. To tutaj właśnie zbiera się rząd i opozycja, tutaj powstają nowe prawa wdrażane przez Izbę Gmin, Izbę Lordów i królową, spotyka się władza sądownicza, wykonawcza i legislacyjna, mają miejsca stanowe rytuały. W Pałacu Westminsterskim spotkać można członków parlamentu brytyjskiego, ministrów, parów i polityków.
HISTORIA WESTMINSTERSKIEGO PAŁACU.
Historia Pałacu Westminsterskiego to historia narodu i imperium, polityki i ceremoniałów na równi z jego architekturą i sztuką. Historia Parlamentu może być opisana w trzech nachodzących na siebie fazach. Pierwsza faza to faza powstawania budynków w latach 1840-1850, gdzie Pałac Westminsterski przedstawiał konserwatywny, zacofany charakter brytyjskiej konstytucji, gdzie większą wagę przywiązywano do monarchii i Izby Lordów niż do Gmin lub elektoratu. Ta wersja rządu trwała aż do końca XIX wieku. Od roku 1880 ( II faza) aż do II wojny światowej brytyjski parlament zyskał wiele znaczeń jako rezultat rozszerzenia praw obywatelskich do pełnej demokracji, rozwojowi imperialnego dominium, powstaniu imperialistycznej świadomości. Schematy przekazywania władzy od tego czasu, (straty imperium, erozji narodowej suwerenności i stworzenie lokalnych zgromadzeń w Szkocji i w Walii), uległy zmianie. To spowodowało, iż nasze poczucie czym właściwie jest Parlament zdewaluowało się. Jeśli możemy stwierdzić, iż z zewnątrz Parlament jako budynek nie ulega zmianie, jego wewnętrzna historia ciągle jest różna i burzliwa.
POŻAR BUDYNKÓW PARLAMENTU.
W październiku 1834 ogień zniszczył większość starego Pałacu Westminsterskiego. Jak mówili progresywni politycy zniszczył się budynek „starej korupcji”, który został wyparty przez nową legislację z 1832 roku. W latach 1840tych nowy Pałac Westminsterski został zaprojektowany i budowany. To był najbardziej turbulentny okres w tym wieku, gdyż naród domagał się reform, upadło wiele gmin miejskich, Birmingham i Sheffield uzyskały własne prawa miejskie. W 1838,1842,1848 miały miejsce rewolty Chartystów, „ głodne lata 40te” w Brytanii i „ ziemniaczany głód” w Irlandii i lata rewolucji w Europie. Te lata również to lata sukcesu i postępu. Otwarcie kolei żelaznej w Liverpool i Manchester w 1830 roku. Były to lata ikonoklastyczne w brytyjskim rządzie, polityce i społeczeństwie i wtedy właśnie nastąpiła odnowa budynków Pałacu Westminsterskiego. Musiał on przedstawiać wizerunek stabilności i porządku oraz tradycji i kontynuacji raczej niż zmiany i postępu. Nie chciano zrywać więzi z przeszłością narodu, która została jak gdyby „spalona” wraz z pojawieniem się pożaru. W 1835 roku chciano aby budynki Parlamentu były narodowe w stylu i gotyckie i elżbietańskie. Jako takie miały dawać wyraz hierarchicznemu wizerunkowi społecznego i politycznego porządku, antytezy klasycznego stylu, który kojarzył się popularnie z płytką anarchią i narodową wrogością do rewolucyjnej Francji.
NOWY PAŁAC WESTMINSTERSKI.
Charles Burry zaprojektował „nowy pałac’, który był bardziej królewską rezydencją niż demokratyczną legislaturą- antyczny i historyczny, bogato zdobiony, pełny aluzji do narodowej przeszłości. Podobnie jak zamki gotyckiego odrodzenia, które rozprzestrzenione były po całej Brytanii od 1790 tych lat, nowy Pałac Westminsterski był do użytku małej, uprzywilejowanej rządowej elity, zamknięty dla ludzi z zewnątrz, z bardzo małą przestrzenią dla prasy lub publiki. Nowy Pałac Westminsterski miał dużo wspólnego z poprzednim, gdyż zachowywał jego charakter, jak również i miejsce, oraz średniowieczne struktury tj. np.:holl westminsterski. Nowy Pałac Westminsterski to pokaz narodowej historii i narodowego historyzmu. Celem architekta było stworzenie pałacu, który ukazywałby pozycję i prestiż monarchy w centrum brytyjskiego życia i brytyjskiej historii. Budynki Parlamentu zostały ozdobione 200 zewnętrznymi statuami przedstawiającymi królów i królowy Anglii i Brytanii od okresu Saksonów.
Podczas lat 1840tych ruch zwany „ Młodą Anglią” stał się modny wśród Torysów, stąd też wizja konserwatywna, anty-demokratyczna, anty-utylitarna i anty-przemysłowa rozpoznawalna w twórczości różnych poetów jak Sir Walter Scott, Robert Southey, Sir Kenelnn Digby. W Izbie Lordów dominował styl gotycki a to za sprawą Pugina, który to chciał pokazać świetność monarchy, z witrażami przedstawiającymi monarchów Anglii i Szkocji, tron, freski portretujące średniowieczne zalety władców. W porównaniu z Izbą Gmin ta ostatnia była zatłoczonym, spartańskim domem z nieadekwatną liczbą miejsc siedzących dla wszystkich członków.
SWOISTY TEATR STANOWY.
Pałac Westminsterski to nie tylko miejsce procesów legislacyjnych ale to także teatr stanowy, budynek o wyjątkowo dramatycznej intensywności i potencjale, miejsce królewskich ceremoniałów. Gdy królowa Victoria pojawiła się w Parlamencie było to bardziej świętowaniem królewskiego majestatu i ustrukturyzowanej hierarchii niż politycznej wolności i autonomii legislacyjnej. Nowy Pałac Westminsterski przedstawiał brytyjską konstytucję i społeczeństwo, które było bardziej za Torysami i zacofane niż progresywne i wybiegające w przyszłość. Monarcha był najważniejszą osobistością dla narodu i dla procesów legislacyjnych. Izba Lordów była drugą pod względem prestiżu i ważności, Izba Gmin była trzecią a naród sam w sobie nie odgrywał większej roli w procesach kreowania władzy.
OKRES WIKTORIAŃSKI. „ IMPERIALNY PARLAMENT”.
Królowa Victoria była zdeterminowana przekazać swoje insygnia władzy następcy. Nie chciała dopuścić do „ tworzenia demokratycznej monarchii”. Izba Gmin pozostała poddana Izbie Lordów. Po 1832 ledwo co jeden na pięciu dorosłych miał prawo wyborcze, a w 1865 roku prawo wyborcze było najmniejsze w Europie. Pałac Westminsterski był również bardzo brytyjskim budynkiem – widocznie przedstawiającym zjednoczoną stanowość i narodową tożsamość, która osiągnęła swoją kulminację wraz z ustanowieniem Aktu Unifikacyjnego z Irlandią w 1801 roku. Dużą uwagę poświęcono trzem królestwom tworzącym Zjednoczone Królestwo ale i również uwagę skierowano na walijską suwerenność. Herby angielskich, irlandzkich i szkockich domów królewskich, obrazy i rzeżby monarchów tych trzech królestw i insygnia trzech wspaniałych orderów rycerskich: podwiązka dla Anglii, oset dla Szkocji, Order Św. Patryka dla nierozerwalnej unii z Irlandią. Na czterech ścianach lobby znajdowały się również wizerunki patronów świętych Anglii, Irlandii, Szkocji i Walii.
To dlatego wcześniejsi i późniejsi Wiktorianie opisywali Pałac Westminsterski jako„ imperialny Parlament” w znaczeniu legislatury czterech królestw. Nie było żadnego poważnego zainteresowania reprezentacją Brytanii w koloniach zagranicznych oprócz jednego fresku przedstawiającego osiedlenie Ojców Pielgrzymów w Nowej Anglii. Pałac Westminsterski uzmysławiał więc zachwyt gotyckim stylem, wizją i eskapizmem, toryską wizję konstytucji. Do 1870 roku budynek Parlamentu Barrego i Pugina pozostawał statyczny i nienaruszalny, ceremonialny, złożony i konserwatywny. Dużo zmieniało się na zewnątrz, więc również i wewnątrz musiały następować pewne istotne zmiany. Z czasem Pałac Westminsterski ze swoimi ceremoniałami wyszedł do ludzi, stał się bardziej publiczny.
PÓZNIEJSZE LOSY WESTMINSTERU.
Od czasów póżnego panowania królowej Wiktorii do panowania króla George VI, brytyjscy monarchowie byli coraz mniej związani z polityką, na rzecz Izby Gmin, która stawała się coraz to bardziej ważniejsza. Nowy Pałac Westminsterski stał się symbolem uniwersalnej demokracji i do czasów międzywojennych, Izba Gmin była zdominowana przez legislatorów średniej klasy i klasy robotniczej. Kuranty Big Benu zabrzmiały w mediach w 1923 roku, a czas rządowy stał się czasem każdego, przeciętnego człowieka. Znaczenie Pałacu Westminsterskiego zmieniło się i ewoluowało podczas tych lat. Imperialne sprawy miały wielką ważność w brytyjskim Parlamencie: w 1900 roku powstała australijska konfederacja, w 1906 roku- Republiki Boerskie uzyskały autonomię, w 1910 roku zawiązała się unia z Płd. Afryką, w 1931 roku zatwierdzono status westminsterski, a w 1935 roku toczyły się długie debaty nad aktem indyjskiego rządu. Trzej dekretarzy stanu zajmowało się Indiami, dominiami i koloniami. Do II wojny światowej Brytania pozostawała „matką Parlamentów”. Rosnące przekonanie, iż brytyjska, czterostopniowa legislacja funkcjonowała jako stan imperialny było podkreślone przez wzrost liczby członków Parlamentu i parów, którzy mieli doświadczenie praktyczne w zarządzaniu imperium. Przed I wojną światową reformatorskie scenariusze dominowały w Parlamencie, w związku z prośbami utworzenia silniejszej reprezentacji zamorskiej w rządzie. Również istniały plany zamienienia Izby Lordów w Senat imperialistyczny, który reprezentowaliby przedstawiciele z każdego brytyjskiego królestwa i kolonii. W 1901 roku Edward VII ożywił otwarcie Parlamentu. W coraz bardziej demokratycznym świecie Edward VII zadbał o królewski splendor. Edward VII ponownie ustanowił uroczystość, gdzie wystąpił w pełnym stroju królewskim, z ciągniętymi przez konie dyliżansami, świąteczną procesją przez Pałac Westminsterski i odczytanie mowy z tronu w Izbie Lordów. Te zwyczaje były kontynuowane przez następców Edwarda aż do II wojny światowej (oprócz rządów Edwarda VIII). Wraz ze śmiercią księcia Alberta w 1861 roku przestano przywiązywać wagę do obrazów ściennych w Parlamencie. Między 1908 i 1910 rokiem powrócono do tradycji zawieszania obrazów i sześć obrazów zawisło we wschodnim korytarzu poświęconych okresowi Tudorów, a od 1925 roku do 1927 roku osiem nowych zawisło w holu St. Stephena zwanych serią „ Budynków Brytanii” emanujących politycznymi i historycznymi iluzjami. Malowidła te reprezentowały historię Brytanii jako sagę wolności od króla Alfreda Wielkiego do unii pomiędzy Anglia i Szkocją w 1707roku. Od czasów Barrego i Pugina Parlament stał się bardziej demokratyczny i bardziej imperialny. Zwycięstwo Brytanii w II wojnie światowej było tryumfem parlamentarnej demokracji brytyjskiego Parlamentu jako imperialnego Parlamentu. Po zniszczeniach II wojny światowej budynki Izby Gmin zostały zrekonstruowane z materiałów ofiarowanych przez kolonie i dominia: krzesło dla Mówcy z Australii, stół dla urzędników z Kanady, dwie skrzynie na dokumenty państwowe z Nowej Zelandii i meble z Nigerii i Ugandy. Ten późniejszy brytyjski imperialny styl był klasyczny raczej niż gotycki : Łuk Admiralicji, hol stanowy, budynek skarbca. W 1904 roku wystawiono dziewiętnaście obrazów Moneta w Pałacu Westminsterskim co dawało francuski oddźwięk w Parlamencie. Prestiż Parlamentu osiągnął swój zenit po II Wojnie Światowej, gdy budynki Parlamentu zostały odbudowane do ich pierwotnego wyglądu. Winston Churchill był „ prawdziwym dzieckiem Parlamentu” jak pisał jeden z dziennikarzy i za jego panowania w opozycji w latach 1945-1951 i jako premier od 1951 do 1955 niespotykane dotąd uroczystości miały miejsce w Parlamencie. Najbardziej widoczne powiązanie pomiędzy władcą a Pałacem Westminsterskim pozostaje w ceremoniałach otwarcia Parlamentu tzw.- the State Opening. Królowa Elżbieta zawsze bierze w nim udział od pierwszego otwarcia Parlamentu w listopadzie 1952 roku. Od października 1958 roku, ceremonia jest transmitowana na żywo w telewizji i stała się publicznym ceremoniałem. Imperium brytyjskie za czasów Elżbiety chyliło się ku upadkowi. Indie uzyskały niepodległość w 1947 roku, jak i większość podległych kolonii w Afryce w kolejnych 20 latach odzyskało również niezależność. Podobnie się działo z Kanadą i Australią. Parlament brytyjski więc, który otwiera królowa nie jest już imperialny, królowa działa jako narodowy monarcha. Tym razem w latach 1990tych jest to jednak władza znacznie uszczuplona na rzecz coraz bliższych zażyłości z Europą. W 1972 roku Brytania dołączyła do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EEC), w 1985 roku zaadoptowała Jednolity Akt Europejski i postanowienie z Maastricht w 1992 roku. Pojęcie narodowego władcy stało się bardziej kruche i naruszalne, gdyż bazowało na niepewnych fundamentach mitów i tradycji. Świat wraz z rewolucją techniczno-komunikacyjną stał się bardziej globalny i decyzje dotyczące kraju są podejmowane częściej w innych miastach świata nie tylko w Pałacu Westminsterskim. Ogromny transfer władzy z brytyjskiego Parlamentu jest też widoczny w powstaniu szkockiego Parlamentu i Walijskiego Narodowego Zgromadzenia od Irlandzkiej legislacji lat 1919-1921 i to radykalnie zmieni rolę Westminsteru. Stara hegemonia londyńskiego Parlamentu została zakończona, czego dowodem są uroczyste otwarcia parlamentów: szkockiego i walijskiego przez księcia Charlesa.
Duże zmiany w Parlamencie dotyczyły także jego funkcjonowania. Pałac Westminsterski przestał spełniać funkcję królewskiego pałacu jaką pełnił na przełomie wieków. Od 1965 roku Mówca w Parlamencie stoi na straż Parlamentu. Senatorowie zasiedli w Izbie Lordów, jak również pojawiły się kobiety jako członkowie Parlamentu. Jeśli wydawałoby się, iż budynek Parlamentu nie uległ zmianie to wewnątrz niego zachodzą diametralne zmiany. Bardzo ekspansywny program odnowy z zewnątrz budynku w latach 1980 tych i wewnętrznych przestrzeniach w 1990tych, odnawiających dzieła do ich oryginalnego wczesno-wiktoriańskiego splendoru. Nikolaus Persner w latach 1950tych zasygnalizował, iż Pałac Westminsterski jest zaplanowany z jak największą wyobrażnią i jest najlepiej wyróżniającym się głównym świeckim budynkiem gotyckiego stylu na świecie.
WSPÓLCZESNY PARLAMENT I PAŁAC WESTMINSTERSKI.
W 1987 roku Pałac Westminsterski otrzymał miano miejsca światowego dziedzictwa a to wszystko w okresie zmniejszenia władz i autonomii Parlamentu. Również mimo narastającej krytyki królewskiego korowodu w dniu otwarcia Parlamentu, zwyczaj ten pozostanie jako współczesne odzwierciedlenie tych obrzędów królewskich za czasów Barrego i Pugina.
Pałac Westminsterski przedstawiał i reprezentował wizję swojego czasu. Zarówno jak brytyjski parlament ewaluował również brytyjski naród, polityka i politycy a Pałac Westminsterski pozostał sceną pełną rozmaitości, zachowując zawsze swój zewnętrzny gotycki charakter ku chwale brytyjskiej nacji.

Copyright©mirellium, 2010